Η οικονομική κρίση μας δίδαξε ότι πέρα από το κακό υπάρχει και το χειρότερο. Και ότι οι επιλογές μας τελικά υπόκεινται σε καταναγκασμούς και διλήμματα. Δεν είναι εντελώς ελεύθερες κι αδέσμευτες.
Για το Μακεδονικό υπάρχει το ίδιο: μια «κακή λύση» (ένα όνομα που δεν θα μας αρέσει) και η χειρότερη από όλες τις λύσεις που είναι η μη επίλυσή του.
Αν δεν λυθεί σε αυτή την φάση το ζήτημα της ονομασίας ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι να αναγνωρισθεί η σημερινή FYROM ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» διεθνώς, από το σύνολο των Κρατών. Ήδη μέχρι τώρα έχει αναγνωρισθεί από έναν πολύ μεγάλο αριθμό (πλέον των 100) κράτών.
Κινδυνεύουμε με άλλα λόγια να μείνουμε «μόνοι και έρημοι» να διεκδικούμε μια «καθαρή» λύση του Μακεδονικού. Αυτή θα είναι η χειρότερη ντε φάκτο επίλυση του προβλήματος.
Για την επίλυση του Μακεδονικού δεν επείγονται μόνο το ΝΑΤΟ και η FYROM.
Επειγόμαστε και εμείς.
Μπορεί για το ΝΑΤΟ η ανακοπή της διείσδυσης του Ρωσικού παράγοντα στα Βαλκάνια να είναι βασική προτεραιότητα που δεν επιδέχεται την συντήρηση τέτοιου είδους εκκρεμοτήτων. Από την άλλη η FYROM να επιζητά μιαν αναγνωρισμένη και ασφαλή παρουσία στις επερχόμενες εξελίξεις στην περιοχή. Αλλά και εμάς δεν μας συμφέρει η διαιώνιση ενός προβλήματος που δεν γνωρίζουμε αν θα έχουμε ξανά την ευκαιρία να το διαπραγματευθούμε (εφ’ όσον είναι βέβαιο ότι θα λυθεί, σε περίπτωση αποτυχίας των τωρινών συνομιλιών, ερήμην μας και με χειρότερους όρους).
Κι ερχόμαστε στο θέμα της ονοματολογίας.
Η αναζήτηση μιας αποδεκτής ονομασίας :
α) Δεν περιλαμβάνει ονόματα με εθνικό προσδιορισμό (π.χ. Σλαβομακεδονία). Αυτό δεν το δέχονται οι Αλβανοί της FYROM.
β) Τα ονόματα με γεωγραφικό προσδιορισμό («Άνω Μακεδονια», «Βόρεια Μακεδονία» κλπ.) υπονοούν διαμελισμό ενός ενιαίου γεωπολιτικού χώρου (όπως Β. Κορέα, Β. Βιετνάμ) γεγονός που αφήνει ανοιχτό το ζήτημα της εθνικής ολοκλήρωσης και του αλυτρωτισμού.
γ) Η «Μακεδονία του Βαρδάρη» που χρησιμοποιείται συχνά, σαν όρος, από τους δημοσιογράφους και τους αναλυτές της FYROM επίσης σχετίζεται πάντα με την «Μακεδονία του Αιγαίου» (Ελληνική) και την «Μακεδονία του Πιριν» (Βουλγάρικη) άρα κι αυτή αναφέρεται σε μια διαμελισμένη Μακεδονία και στην ανάγκη της ενοποίησης της.
δ) Η «Μακεδονία των Σκοπίων» που είχε προταθεί από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και φιλοδοξούσε, πριν 25 χρόνια, το όνομα του Κράτους να δοθεί από την πρωτεύουσά του, σήμερα δεν είναι καν στο τραπέζι.
ε) Τέλος η «Νέα Μακεδονία» που ακούγεται ότι επικρατεί στις τρέχουσες συνομιλίες είναι μια ονομασία σχετικά πιο ουδέτερη αν και αυτή αναφέρεται στο σύνολο της Μακεδονίας κι όχι σε ένα μέρος της.
Κοινό γνώρισμα όλων των πιθανών ονομάτων είναι ότι όλα περιλαμβάνουν τον όρο Μακεδονία. Η λύση επόμενα θα περιλαμβάνει ούτως ή άλλως τον όρο Μακεδονία. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται και η Ελληνική διπλωματία από το 2008 και μετά.
Όσοι υποστηρίζουν ακόμα την αρχική τοποθέτηση που έγινε σε σύσκεψη των αρχηγών των κομμάτων υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1992 είναι εκτός τόπου και χρόνου. Είκοσι πέντε χρόνια μετά έχουν διαμορφωθεί άλλα δεδομένα. Πιο αρνητικά για μας. Ήδη η FYROM έχει αναγνωρισθεί ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» από το σύνολο σχεδόν των Ευρωπαϊκών (και όχι μόνο) χωρών. Γεγονός που δεν μπορούμε να παραβλέπουμε και να συνεχίζουμε να ενεργούμε με έναν άκρατο εθνικό υποκειμενισμό.
Τα συλλαλητήρια που έχουν προαγγελθεί με βασικό σύνθημα «η Μακεδονία είναι Ελληνική» είναι σε λάθος κατεύθυνση. Ζητούν να μην υπάρξει ο όρος Μακεδονία στην ονομασία της FYROM. Στην ουσία ζητούν να μην υπάρξει λύση του Μακεδονικού. Να παραταθεί η υπάρχουσα εκκρεμότητα, η οποία λειτούργησε σε βάρος μας όλα τα προηγούμενα χρόνια. Διεκδικώντας το καλύτερο συμβάλουν στο χειρότερο, δηλ. στην ντε φάκτο αναγνώριση της FYROM ως «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» τα επόμενα χρόνια. Υπ όψιν ότι στις μέρες μας και θέμα βέτο για την ένταξη της FYROM στο ΝΑΤΟ δεν θα μπορεί να τεθεί μιας και θάχει εκπνεύσει ο χρόνος για την συναινετική επίλυση του προβλήματος που μας έχει παραχωρηθεί. Η FYROM δηλ. το καλοκαίρι θα ανήκει στο ΝΑΤΟ με οποιαδήποτε ονομασία.
Εθνική πολιτική με συναισθηματικούς όρους δεν γίνεται. Δεν γινόταν ποτέ. Κι όσες φορές έγινε είχε τραγική κατάληξη.
Ελληνική Μακεδονία είναι μόνο η Ελληνική (όπως υποστήριζε σε ανύποπτο χρόνο ο ιστορικός Φίλιππας Ηλιού). Αυτή δηλ. που περιλαμβάνεται στα Ελληνικά σύνορα. Υπάρχει και η άλλη Μακεδονία μέρος της οποίας ανήκει στην Βουλγαρία και ένα άλλο στην FYROM. Από κει και πέρα αν εμείς θέτουμε ζήτημα Ελληνικής γεωγραφικής αποκλειστικότητας της Μακεδονίας τότε θέτουμε ζητήματα αλυτρωτισμού και εθνικής ολοκλήρωσης που για την σύγχρονη Ελληνική εξωτερική πολιτική δεν υφίστανται. Δεν υφίστανται ούτε για την Ήπειρο ούτε για την Θράκη και πολύ περισσότερο για την Ιωνία και την Πόλη. Το θέμα της εθνικής ολοκλήρωσης έχει κλείσει εδώ και πολλές δεκαετίες. Η Ελλάδα σέβεται απόλυτα τα διαμορφωμένα σύνορα. Ο γεωγραφικός προσδιορισμός της Μακεδονίας είναι πολυεθνικός. Κι αυτό πρέπει να το δεχτούμε, να αποβάλουμε κι εμείς το σύνδρομο της γεωγραφικής αποκλειστικότητας: Ελληνική Μακεδονία είναι μόνο η Ελληνική. Και δεν υπάρχει Μακεδονικό έθνος όπως ευαγγελίζονται οι Σκοπιανοί. Υπάρχουν Έλληνες, Βούλγαροι και Σλάβοι Μακεδόνες χωρίς να συνιστούν κάποιο έθνος Μακεδονικό. Εθνολογικά εμείς οι Μακεδόνες είμαστε Έλληνες όπως οι άλλοι Μακεδόνες είναι είτε Βούλγαροι είτε Σλάβοι. Κανείς δεν μπορεί να μονοπωλήσει έναν γεωγραφικό και εθνικό Μακεδονικό προσδιορισμό. Κανείς δεν είναι το όλον. Αποτελεί μόνο ένα μέρος γεωγραφικό της Μακεδονίας και εθνολογικά κάθε Μακεδόνας είναι ή Έλληνας ή Βούλγαρος ή Σλάβος.
Το ιστορικό στοιχείο που βασικά τροφοδοτεί την συναισθηματική στάση στο Μακεδονικό είναι άλλο. Εκεί τα πράγματα έχουν την αποκλειστικότητα τους κι αυτή είναι Ελληνική. Η Αρχαία Μακεδονική ιστορία είναι Ελληνική. Κι αυτό πρέπει να το υποστηρίζουμε με όλα τα μέσα.
Το Μακεδονικό ιδεολόγημα των Σκοπιανών είναι άκρως προκλητικό. Προφασίζονται ότι αποτελούν ΤΟ Μακεδονικό Έθνος και επιχειρούν να οικειοποιηθούν όλη την κληρονομιά της αρχαίας Μακεδονίας.
Το θέμα αυτό δυστυχώς αφήνει ασυγκίνητη την διεθνή κοινότητα η οποία δεν γνωρίζει και δεν πρόκειται να γνωρίσει την ιστορική διάσταση του προβλήματος. Σε αυτό το θέμα είμαστε μόνοι μας με λίγους διανοητές παγκοσμίως που ασχολούνται με τέτοια ζητήματα. Άρα το ιστορικό στοιχείο είναι ελάχιστα πολιτικά αξιοποιήσιμο.
Ωστόσο έχουμε χρέος να το υπερασπιστούμε και να το βάλλουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αλλά δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες ότι μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν και να γείρει σημαντικά την πλάστιγγα των συνομιλιών υπέρ μας. Πάντως ότι και αν πετύχουμε σε αυτό το επίπεδο θα είναι σημαντικό.
Άλλωστε είναι το μόνο πεδίο, λόγω συγκυρίας, στο οποίο μπορούμε να κερδίσουμε κάτι (αλλαγή στην Συνταγματική ονομασία, σχολικά βιβλία, αγάλματα και συμβολισμοί κάθε είδους, που προσδίδουν στη FYROM το νόημα μιας Μακεδονικής εθνότητας).
Πολλοί είναι αυτοί που θα θελήσουν να αξιοποιήσουν πολιτικά το Μακεδονικό ζήτημα. Λιγότεροι πάντως από πριν (απ’ ότι φαίνεται μέχρι τώρα, αργότερα θα δούμε). Από την άλλη η Ελληνική κοινωνία είναι ανέτοιμη να αποδεχθεί έναν συμβιβασμό. Δεν φρόντισε κανείς για να είναι έτοιμη. Και είναι βέβαιο ότι στην περίπτωση συμφωνίας θα υπάρξει διάχυτη η αίσθηση της ήττας και η αντίστοιχη απόδοση ευθυνών με άγνωστες πολιτικές προεκτάσεις και συνέπειες. Κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει τον πολιτικό αντίκτυπο που θα έχει μια συμφωνία για το Μακεδονικό.
Το πολιτικό σύστημα θα βρεθεί για άλλη μια φορά έκθετο. Και είναι βέβαιο ότι θα ταλαντευτεί πολύ πριν ψηφίσει μια συμφωνία. Ο κίνδυνος μιας μαζικής καταδίκης και απόρριψης είναι υπαρκτός. Μπορεί να πάρει ακόμα και διαστάσεις εθνικής κρίσης. Αυτός είναι ένας λόγος που μπορεί να οδηγήσει και στην αποφυγή υπογραφής τελικά μιας συμφωνίας που θα συνιστά και την χειρότερη και την πλέον εθνικά επιζήμια εξέλιξη. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί.
