ΠΑΟΚ: Ένα εξωγηπεδικό φαινόμενο σε εξέλιξη.
Ποιες μορφές μπορεί να πάρει.

Π

Ο ΠΑΟΚ είναι ιδέα όντως.
Δεν είναι μια ομάδα που προσφέρει θέαμα, που παίζει καλό ποδόσφαιρο.
Αυτό συμβαίνει εδώ και σαράντα χρόνια (από την εποχή Κούδα και μετά μέχρι σήμερα).
Δεν διαθέτει ούτε έναν ποδοσφαιριστή «σημαία» δηλ. με ξεχωριστή προσωπικότητα είναι ένα απρόσωπο σύνολο, διαφορετικό κάθε χρονιά.
Δεν έχει τίτλους και κοσμεί μόνιμα την τρίτη, τέταρτη ή και την πέμπτη θέση του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος (η φετινή απόκτηση του κυπέλλου δεν αλλάζει τα ιστορικά δεδομένα, δεν εξηγεί την μέχρι τώρα διόγκωση του φαινομένου απλά επιβεβαιώνει το πέρασμα του ΠΑΟΚ σε μια νέα φάση διαπλοκής στα τεκταινόμενα του Ελληνικού ποδοσφαίρου).
Αυτή λοιπόν η ομάδα του ΠΑΟΚ συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο και φανατικότερο αριθμό φιλάθλων στην Β. Ελλάδα.

Η κατάρρευση των δύο άλλων συλλόγων της Θεσσαλονίκης (του Αρη και του Ηρακλή) οπωσδήποτε ευνόησε την ανάπτυξη του Παοκτσίδικου οπαδισμού αλλά δεν τον καθόρισε.
Ο ΠΑΟΚ είναι ένα αυτούσιο φαινόμενο, δεν προκύπτει από κανέναν ετεροκαθορισμό.

Δεν υπάρχει προηγούμενο ομάδας που να συσπειρώνει και να κινητοποιεί τόσο πολύ κόσμο με τόσο χαμηλή απόδοση, με τόσο λίγες επιτυχίες και τόσο λίγα προσόντα. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που ξεπερνά τα ποδοσφαιρικά δεδομένα. Δεν είναι ένα αμιγώς αθλητικό φαινόμενο. Είναι κάτι ευρύτερο που εκδηλώνεται με ποδοσφαιρικούς όρους αλλά υποκρύπτει μιαν άλλη ταυτότητα.
Το φαινόμενο ΠΑΟΚ δεν επηρεάζεται από την απόδοση της ομάδας. Πέντε γκόλ να τρώει κάθε Κυριακή ο ΠΑΟΚ θα είναι πάλι Παοκάρα (το έχουμε ζήσει δεκάδες φορές). Κι αυτό ο Σαββίδης πρέπει να το γνωρίζει.

Στο παρελθόν η Θεσσαλονίκη γνώρισε δύο μεγάλες αθλητικές εξάρσεις. Μία με τον Ηρακλή (την περίοδο Χατζηπαναγή) και μία μπασκετική με τον Αρη (την περιοδο Γκάλη –Γιαννάκη). Αυτά όμως ήταν αμιγή αθλητικά φαινόμενα. Η περίπτωση ΠΑΟΚ είναι καθαρά εξωγηπεδική. Δεν ερμηνεύεται με αθλητικούς όρους.

Στην Θεσσαλονίκη και γενικότερα στην Μακεδονία υπάρχει διάχυτη μια αίσθηση αποκλεισμού και άνισης μεταχείρισης από το «κέντρο».
Μιλάμε για την αντίθεση Βορρά- Νότου που, παρόλο που δεν έχει πάρει ως τώρα πολιτικές διαστάσεις, ωστόσο στην καθημερινότητα και την ψυχολογία των βορειοελλαδιτών υπάρχει και μάλιστα σε αρκετή ένταση. Είναι το αίσθημα του παραγκωνισμού, της αδικίας, της αποξένωσης , της απόστασης από το κέντρο όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις.
Η αντίθεση με το Αθηνοκεντρικό κράτος δεν περιορίζεται στο αθλητικό επίπεδο. Επεκτείνεται και στο πολιτικό όπου δοθείσης ευκαιρίας μπορεί κάλλιστα να προσλάβει τις διαστάσεις ενός εθνικού προβλήματος. Το υπόβαθρο υπάρχει.
Το φαινόμενο ΠΑΟΚ σήμερα εκπροσωπεί μια γενικευμένη αντιπαλότητα με ότι ορίζεται σαν Αθηναϊκό κατεστημένο. Εκπροσωπεί το πνεύμα της ασυμφιλίωτης σύγκρουσης μαζί του. Αυτό είναι το κύριο χαρακτηριστικό της Παοκτσίδικης ιδεολογίας συμπληρούμενο με πολύ, πάρα πολύ λαϊκισμό. Μέσα από την επίκληση του ΠΑΟΚ λειτουργούν όλες οι βορειο-ελλαδικές επιβεβαιώσεις απέναντι στους «νότιους», «τους χαμουτζίδες» (αν δεν εισαι ΠΑΟΚ τι είσαι;).
Το πρόβλημα είναι γενικότερο αλλά έχει και την ειδική ποδοσφαιρική του εκδοχή.
Στην καλλιέργεια αυτής της αντίθεσης Βορρα-Νότου συμβάλουν συστηματικά και οι οπαδοί των ομάδων της Αττικής (είναι γνωστά τα συνθήματα περί βουλγάρων, γύφτων κλπ). Η αντίθεση δεν είναι τεχνητή, έχει και πραγματική βάση και εκφράζεται και στις διοικητικές δομές του Ελληνικού ποδοσφαίρου και σε όλο το Κράτος.

Θεωρητικά θα ήταν πολύ δύσκολο να βρεθεί ανάμεσα στους Θεσσαλονικιούς επιχειρηματίες κάποιος που θα μπορούσε να ανταποκριθεί στα φυσιογνωμικά γνωρίσματα των οπαδών αυτής της ομάδας. Και δεν είναι τόσο θέμα χρημάτων. Η ντόπια επιχειρηματική τάξη χαρακτηρίζεται από ένα συντηρητισμό, δεν ρισκάρει εύκολα, δεν υψώνει σημαίες, δεν ανοίγει μέτωπα και βέβαια δεν είναι διαπλεκόμενη και δεν μετέχει στα κεντρικά παιχνίδια εξουσίας. Το ποδόσφαιρο όμως στην Ελλάδα είναι άμεσα συνδεδεμένο με αυτά. Είναι ελεγχόμενο από πολιτικά και παραπολιτικά κέντρα. Είναι ένας χώρος όπου οι διαγκωνισμοί μεταξύ κυκλωμάτων για τον έλεγχό του δίνουν και παίρνουν.

Η περίπτωση Σαββίδη

Η περίπτωση Σαββίδη είναι γενικά Ρωσικών συμφερόντων (ποιών ακριβώς συμφερόντων και τι μεγέθους άγνωστον).
Σαν τέτοια εκλαμβάνεται στο εξωτερικό από όλον τον δυτικό κόσμο. Το ομολογεί άλλωστε και ο ίδιος στην περίφημη συνέντευξη στο Πρώτο Θέμα όπου αναφέρεται στην παρέμβαση του ΝΑΤΟ προκειμένου να απορριφθεί η συμμετοχή του στο διαγωνισμό για τα δώδεκα αεροδρόμια. Κάτι ανάλογο (αποκλεισμού δηλ. μιας άλλης Ρώσικης συμμετοχής) είχε γίνει προηγούμενα και από την Ε.Ε στον διαγωνισμό για το φυσικό αέριο και θα πρέπει οπωσδήποτε να αναμένεται στο άμεσο μέλλον και σε άλλους νευραλγικούς τομείς (αν και εφόσον υπάρξει Ρώσικη υποψηφιότητα). Γενικά ΗΠΑ και Ε.Ε. θέτουν φραγμούς στην οικονομική διείσδυση Ρωσικών εταιριών όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλα τα Βαλκάνια και όχι μόνο.

Ο Όμιλος Σαββίδη έχει ήδη μία πολυσχιδή δραστηριότητα στην Ελλάδα. Στον αθλητισμό, στον τουρισμό, στην βιομηχανία, στα ακίνητα και φιλοδοξεί να επεκταθεί στις εκδόσεις και τα Μίντια. Πέραν όμως όλων αυτών, όπως ομολογεί και ο ίδιος, υπάρχει η απώτερη φιλοδοξία της ενεργού ανάμειξης στην πολιτική.
Η ανάμειξη του Σαββίδη στα πολιτικά πράγματα πιστεύουμε πως αποβλέπει, πρώτα από όλα, στο να ξεπερασθούν όλα τα έως τώρα εμπόδια και οι περιορισμοί που τίθενται στην οικονομική του δραστηριότητα από τη Δύση. Με την είσοδό του στην πολιτική και την πολιτογράφησή του ως Ελληνα πολιτικού προσβλέπει στον αποχαρακτηρισμό του ομίλου του ως ομίλου Ρωσικών συμφερόντων. Βασικός στόχος του Σαββίδη είναι η «Ελληνοποίηση» της επιχειρηματικής του δραστηριότητας. Αυτό θα του άνοιγε το δρόμο για ελεύθερη επιχειρηματική δράση σε όλα τα επίπεδα.
Πέραν αυτού όμως, το ομολογεί ο ίδιος, τον ενδιαφέρει και η πολιτική αυτή καθ’ αυτή. Μιλάει μάλιστα για πολιτική καριέρα (όχι απλή ανάμειξη) και για την ίδρυση κόμματος που για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα εκπροσωπεί μια ειδική κατηγορία πολιτών (τους ρωσόφωνους πόντιους) που αποτελούν κατά την προσφιλή του έκφραση «τον λαό του».
Ο Σαββίδης δεν είναι απλή περίπτωση επιχειρηματία. Δεν είναι π.χ. Μυτιληναίος. Η οικονομία γι αυτόν περνάει μέσα από την πολιτική. Και η πολιτική δεν είναι μόνο προϋπόθεση για δουλειές αλλά και αυτοσκοπός. Γι αυτό τον παρομοιάζουν με τον Μπερλουσκόνι. Και δεν έχουν άδικο.
Επιχειρήσεις, ομάδες, κανάλια, κόμματα παραπέμπουν καθαρά στο Μπερλουσκονικό πρότυπο. Λείπουν προς το παρόν οι γυναίκες αλλά αργότερα δεν ξέρεις…. μπορεί να εμφανιστούν στο κάδρο μπορεί όμως και όχι (είναι εντελώς άγνωστα εδώ τα προσωπικά δεδομένα και οι κλίσεις του Σαββίδη).
Όλα αυτά τα σχέδια όλοι αυτοί οι στόχοι οδηγούν αναπόφευκτα σε διαπλοκές πολλών μορφών και πολλών επιπέδων. Στην οικονομία, στο ποδόσφαιρο, στα μέσα επικοινωνίας, και κύρια στην πολιτική. Ήδη έχουμε τα πρώτα εμφανή αποτελέσματα αυτής της διαπλοκής (στην ΣΕΚΑΠ, στο ποδόσφαιρο, στο MEGA, στις σχέσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ, Καραμανλή κλπ.)

Ο Ιβάν Σαββίδης ξαφνικά έχει εξελιχθεί στο πρόσωπο των ημερών.
Μιλάει για όλους και για όλα, πολιτικολογεί χωρίς κανένα μέτρο. Κι ενώ θέλει να εμφανίζεται σαν έτοιμος από καιρό, με σχέδια και στόχους, συλλαμβάνεται εντελώς ανέτοιμος για ένα τέτοιο βήμα.
Το πλασάρισμά του στην πολιτική σκηνή επιχειρείται με τον πιο άγαρμπο και προκλητικό τρόπο. Γεγονός που αναπόφευκτα θα προκαλέσει αντιδράσεις. Το Ελληνικό πολιτικό σύστημα, μέσα στην πλαδαρότητα που το διακρίνει, μπορεί πολύ πιο εύκολα να αντισυσπειρώνεται και να πολεμά ενοχλητικούς «εισβολείς» στο χώρο του παρά να αυτενεργεί και να κινητοποιείται προς μια θετική κατεύθυνση. Αυτό λέει η ιστορία του.

Το μέλλον του ΠΑΟΚ

Για τους οπαδούς του ΠΑΟΚ όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα. Άλλωστε όλοι οι οπαδισμοί είναι τυφλοί. Αρκεί να μπαίνουν κάποια χρήματα στην ομάδα, να γίνονται μεταγραφές και να παίρνονται τίτλοι.
Η ηθική των οπαδών του ΠΑΟΚ (όπως και όλων των οπαδών) δεν είναι ενάντια στην διαπλοκή γενικά, αλλά ενάντια στην διαπλοκή που δεν τους περιλαμβάνει.
Δεν είναι ενάντια στις κακές και στημένες διαιτησίες αλλά μόνο ενάντια σε εκείνες που γίνονται σε βάρος της ομάδος τους.
Τα ηθικά ζητήματα επόμενα είναι λυμένα από πριν και για όλους.

Με τον Ιβάν Σαββίδη ο ΠΑΟΚ περνά στο κατεστημένο του Ελληνικού ποδοσφαίρου (μαζί με ΠΑΟ, ΑΕΚ και Ολυμπιακό). Από «αδικημένος» από δω και πέρα γίνεται «ευνοημένος». Το σύστημα διευρύνεται, από τριπολικό γίνεται τετραπολικό. Αυτό δεν σημαίνει ότι και οι αντιθέσεις αμβλύνονται (και ειδικά η αντίθεση Βορρα- Νότου). Απλά τώρα αναπτύσσονται σε ανταγωνιστική βάση κι όχι στην βάση του αποκλεισμού του ΠΑΟΚ. Η μεγάλη αλλαγή επί προεδρίας Σαββίδη είναι ότι ο ΠΑΟΚ μπαίνει στο κλαμπ των μεγάλων ομάδων (κι αυτό εξ’ αιτίας της γενικότερης πολιτικής του διαπλοκής ). Από δω και πέρα ανοίγονται διάφορες προοπτικές για τον ΠΑΟΚ, πάντα βέβαια σε άμεση συνάρτηση με το επιχειρηματικό και πολιτικό μέλλον του Ιβάν Σαββίδη. Ετσι ο ΠΑΟΚ:
α) Από εξωγηπεδικό φαινόμενο μπορεί να μετατραπεί σε πραγματικά αθλητικό. Να «κάνει ομάδα» που να δικαιολογεί την απήχησή που έχει στον φίλαθλο κόσμο. Και εδώ δεν αρκούν μόνο τα λεφτά (και δεν αρκούν και οι διασυνδέσεις και οι παρεμβάσεις όσο σημαντικές κι αν είναι). Οι μεγάλες ομάδες χτίζονται και με βαθιά επίγνωση των ζητημάτων που αφορούν την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου. Στηρίζονται σε διεθνούς κύρους προπονητικά team, σε εξειδικευμένα στελέχη, αυστηρή οργάνωση και κρίσιμες επιλογές. Την μεγάλη ομάδα δεν θα την κάνει ο Σαββίδης. Αυτός βάζει τα λεφτά και από άποψη προθέσεων σίγουρα θα θέλει αυτά να πιάνουν τόπο, αλλά μόνες τους οι προθέσεις δεν αρκούν.

β) Δεύτερη προοπτική για τον ΠΑΟΚ είναι να παραμείνει περίπου στα σημερινά επίπεδα, λίγο καλύτερος λίγο χειρότερος, και το βάρος να πέσει στις διασυνδέσεις και την διαπλοκή. Σε αυτό το επίπεδο μέχρι τώρα κινούνται οι διοικήσεις της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού και λιγότερο ο Μαρινάκης του Ολυμπιακού, που (εκτός των διασυνδέσεων) φροντίζει να διαθέτει και μια σχετικά καλύτερη ομάδα από τους άλλους.

γ) και τελευταία εκδοχή είναι το οπαδικό κίνημα του ΠΑΟΚ να προσλάβει και πολιτικά χαρακτηριστικά. Να προσδεθεί στο άρμα των πολιτικών πρωτοβουλιών του Σαββίδη και να μετατραπεί σε κοινωνική βάση ενός πολιτικού κόμματος (μαζί με τους ρωσόφωνους πόντιους). Ήδη πολλά ακούγονται για την δημιουργία μιας «Λίγκας του Βορά» κατά τα πρότυπα της Ιταλίας.

Σύμφωνα με τα παραπάνω το φαινόμενο ΠΑΟΚ βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου είναι εντελώς άγνωστο πως θα εξελιχθεί και πού θα καταλήξει. Από εξωγηπεδικό φαινόμενο μπορεί να εξελιχθεί σε ένα σπουδαίο αθλητικό γεγονός (η καλύτερη εκδοχή), μπορεί όμως να παραμείνει στάσιμο στα σημερινά επίπεδα σαν μια «χρυσή» ποδοσφαιρική μετριότητα ενταγμένη στο όλο σύστημα της διαπλοκής. Η αρνητικότερη εξέλιξη θα είναι οπωσδήποτε η μετατροπή του σε πολιτικο-αθλητικό κίνημα, σε ομάδα του πολιτικού κόμματος του Σαββίδη ή του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι κάτι που δυστυχώς δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει.

Σχετικά με τον Συγγραφέα

Σχόλια

Kατηγορίες

Ιστορικό