Με αφορμή μια δήλωση.
Σε πρόσφατη έρευνα του «Βήματος» για τις απολαβές των Συνδικαλιστών υπήρξε άμεση αντίδραση από αρκετούς ενδιαφερόμενους, και πρώτα απ’ όλα από τον πρόεδρο της ΓΣΕΕ. Ανάμεσα στα άλλα λοιπόν ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ υποστήριξε και τα εξής:
«Δεν ισχυρίστηκα ποτέ ότι ανήκω στους αναξιοπαθούντες, στους φτωχούς. Ισχυρίζομαι όμως ότι για λόγους ηθικούς, πολιτικούς, ιδεολογικούς έχω ταχθεί να υπηρετώ τους μη προνομιούχους της μισθωτής εργασίας».
Υπ’ όψιν ότι η έρευνα του «Βήματος», αποκάλυπτε ότι οι απολαβές του προέδρου της ΓΣΕΕ κυμαίνονται στο ύψος των 200.000 Ευρώ τον χρόνο. Ο ίδιος βέβαια, με τις δηλώσεις του αμφισβητεί αυτό το ποσό, αλλά αυτό δεν αλλάζει την ουσία των πραγμάτων (τι 200.000 τι 170.000 χιλιάδες έτσι κι αλλιώς είναι υψηλά αμειβόμενος, γεγονός που παραδέχεται και ο ίδιος στη δήλωσή του).
Η δημόσια παραδοχή του προέδρου της ΓΣΕΕ μπορεί κατ’ αρχάς να ξενίζει, να προκαλεί μιαν αρνητική εντύπωση όπως και το ύψος της αμοιβής του. Μπορεί να τον εκθέτει στην κοινωνία αλλά όχι και στον χώρο του. Εκεί όλοι γνωρίζουν -όχι στο στενό μόνο χώρο της ΓΣΕΕ- αλλά στον ευρύ των συνδικαλιστών.
Πρόεδρος της ΓΣΕΕ, με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στον Ελληνικό συνδικαλισμό, δεν θα μπορούσε να είναι ένας μισθωτός των 1200-1500 Ευρώ το μήνα. Αυτά έχουν παρέλθει προ πολλού. Έχουν δημιουργηθεί στεγανά, αποστάσεις. Δεν αρκεί η κομματική ταυτότητα, και κει υπάρχουν διακρίσεις και προνόμια. Το επίσημο συνδικαλιστικό κίνημα έχει περάσει σε άλλο καθεστώς. Η ηγεσία του αποτελείται από υψηλόβαθμα στελέχη του ευρύτερου δημόσιου τομέα (τράπεζες, ΔΕΗ, ΟΤΕ, κλπ.) που και στον ιδιαίτερο χώρο τους απολαμβάνουν υψηλές προνομίες (δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ είναι και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας, ότι δύο ή τρεις συνδικαλιστές της ΓΕΝΟΠ μετέχουν στη διοίκηση της ΔΕΗ κλπ. κλπ.).
Το ίδιο καθεστώς (και πολύ χειρότερο) υπάρχει στον Αγροτικό συνδικαλισμό όπως και στον Συνεταιριστικό. Οι όροι του συνδικαλισμού έχουν τροποποιηθεί ριζικά. Οι κοινωνικές διαφοροποιήσεις έχουν προχωρήσει τόσο πού έχουν αναιρέσει κάθε έννοια ενιαίας οντότητας της αγροτικής τάξης.
Αυτά τα γνωρίζουν οι συνδικαλιστές. Τα γνωρίζουν τα κόμματα και οι Κυβερνήσεις. Τα γνωρίζει ο ΣΥΝ και το ΚΚΕ, αλλά δεν θα έκαναν, και δεν έχουν κάνει μέχρι σήμερα, κανενός τέτοιου τύπου αποκαλύψεις. Αντιμάχονται τον κυβερνητικό συνδικαλισμό λες και ο αντι-κυβερνητικός είναι καλύτερος. Κυβερνητικά κι αντικυβερνητικά τρειντ-γιούνιονς και σύγχρονοι αγροτο-πατέρες επιτελούν τον ίδιο κοινωνικό ρόλο, την ίδια πολιτικο-συνδικαλιστική λειτουργία.
Το φαινόμενο μπορεί να είναι σχετικά πρόσφατο στην Ελλάδα αλλά έχει τεράστια παράδοση στον Ευρωπαϊκό χώρο. Όρος απαραίτητος για την εμφάνιση και την καθιέρωσή του είναι η δημιουργία μιας μέσης και ανώτερης κατηγορίας μισθωτών, ενός εκτεταμένου στρώματος προνομιούχων εργαζόμενων σε μεγάλες δημόσιες, κατά κύριο λόγο, επιχειρήσεις στην Ελλάδα (αλλά και ιδιωτικές στην Ευρώπη και τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες). Στον αγροτικό χώρο αντίστοιχα η διαμόρφωση μιας τάξης επιχειρηματιών αγροτών πού πέρα από την οικονομική τους ισχύ συμβαίνει να διαθέτουν και σημαντική κοινωνική και πολιτική δύναμη καθώς έχουν υποκαταστήσει όλον τον παλιό κομματαρχικό μηχανισμό της υπαίθρου.
Αυτή η τάξη πραγμάτων στον Ελληνικό συνδικαλισμό είναι προϊόν μιας τριαντάχρονης εξέλιξης πού στο βαθμό που επικρατούσε και καθιερώνονταν ξεπερνιόταν ταυτόχρονα από τις κοινωνικές αλλαγές στο χώρο της μισθωτής εργασίας. Η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ σήμερα εκφράζουν τον ίδιο κοινωνικό χώρο των δημοσίων υπαλλήλων (με την ευρεία έννοια του όρου). Την παλιά κοινωνία των μισθωτών με σταθερή και μόνιμη απασχόληση, με θεσμικές διασφαλίσεις και την σχετικά σταθερή αμοιβή.
Έξω από αυτόν τον χώρο, της παλιάς μισθωτής εργασίας, τα τελευταία χρόνια, εκτείνεται μια συνεχώς αυξανόμενη μάζα νέων μισθωτών (μερικής απασχόλησης και όλων των ελαστικών μορφών εργασίας). Είναι κι οι μετανάστες πού καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Και οι μακροχρόνια άνεργοι (νέοι και μεσήλικες). Μια «κινούμενη κοινωνική άμμος» πού δεν εντάσσεται στα καλούπια της παλιάς μισθωτής εργασίας. Δεν υπακούει στις λογικές της.
Η κοινωνική διαφοροποίηση που έχει συντελεστεί είναι τεράστια. Όλος αυτός ο χώρος εργασιακά είναι φορέας μιας άλλης κουλτούρας. Οι συλλογικότητες που θα αναδείξει θάναι εντελώς διαφορετικές. Δεν πρόκειται να λειτουργήσει μέσα από τις γνωστές μορφές συνδικαλιστικής και πολιτικής δράσης.
Τα παλιά συνδικάτα θα συνεχίσουν να υπάρχουν, σαν μια κατεστημένη δομή πού θα φθίνει μαζί με τη σταδιακή συρρίκνωση της παλιάς μισθωτής εργασίας. Αμέτοχα στις εξελίξεις και στις νέες τάσεις που διαμορφώνονται στο χώρο της εργασίας. Προβάλλοντας απλά ένα ανέφικτο αίτημα εξομοίωσης των νέων με τους παλιούς μισθωτούς. Τη στιγμή που οι νέες εργασιακές συνθήκες θα επεκτείνονται και θα απαιτούν θεσμικές διασφαλίσεις και την αναγνώριση στοιχειωδών δικαιωμάτων.
Αλλά ο αγώνας αυτός αφορά στους νέους μισθωτούς και τις νέες μορφές οργάνωσης και πάλης που θα επιλέξουν. Ένας νέος συνδικαλισμός, με άλλα κοινωνικά, πολιτιστικά, κι οργανωτικά χαρακτηριστικά είναι αναπόφευκτο στην πορεία να προκύψει.
22-12-09
