Το 2013 είναι ένας κρίσιμος χρόνος για την Ελλάδα .
Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του μνημόνιου θα πρέπει να υλοποιηθούν μια σειρά μεταρρυθμίσεις προκειμένου να εισπραχθούν οι υπολοιπόμενες δόσεις του δανείου και να προχωρήσει το πρόγραμμα σταθεροποίησης της Ελληνικής οικονομίας (υποστηριζόμενο κι από άλλες Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και διευκολύνσεις).Η Κυβέρνηση, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της, δεν έχει κανένα περιθώριο αθέτησης των συμφωνιών. Είναι υποχρεωμένη, μέσα σε αυστηρά χρονικά πλαίσια, να φέρει σε πέρας όλο το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που υπαγορεύει το μνημόνιο. Οποιεσδήποτε καθυστερήσεις, ανακολουθίες κλπ. ισοδυναμούν με νέα κρίση στις Ελληνο-Ευρωπαϊκές σχέσεις, κρίση αναξιοπιστίας, και οπωσδήποτε κάποια ανακοπή, έστω και πρόσκαιρη, του συμφωνημένου προγράμματος χρηματοδότησης και νέες διαπραγματεύσεις και συμφωνίες με άγνωστη ( και πιθανώς δυσμενέστερη) κατάληξη.
Οι καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα είναι εντελώς ανακόλουθες. Δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών. Καλούμαστε να κάνουμε κάποιες μεταρρυθμίσεις υπο το κράτος απειλών και εκβιασμών, μέσω δανειακών συμβάσεων και μνημονίων. Χωρίς νάχουμε την παραμικρή αίσθηση της κρισιμότητας των καταστάσεων, στις οποίες έχουμε περιέλθει, και των μεταρρυθμίσεων που επείγει να κάνουμε, από μόνοι μας, προκειμένου να διασωθούμε.
Παίρνονται μέτρα μεταρρυθμιστικά αποσπασματικά, λόγω μνημονίου, χωρίς να συνιστούν αυτά με κανένα τρόπο κάποιο συγκεκριμένο μεταρρυθμιστικό σχέδιο.
Οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα είναι επιτακτική ανάγκη- ήταν και πρίν την κρίση.
Η ανάγκη αυτή δεν είναι συνειδητοποιημένη και δεν υπάρχουν οι όροι να συνειδητοποιηθεί.
Οι μεταρρυθμίσεις δυστυχώς δεν αποτελούν πολιτικό αιτούμενο των καιρών. Δεν αποτελούν κανενός είδους πρόταγμα της Ελληνικής κοινωνίας.
Το λεγόμενο «αντι-μνημονιακό κίνημα» είναι ένα αντι-μεταρρυθμιστικό κίνημα.
Η Ελληνική κοινωνία, τα δυναμικά της στρώματα, είναι αντίθετα σε κάθε μεταρρύθμιση. Επιζητούν επάνοδο στο καθεστώς του 2008 και στα προνόμοια που ίσχυαν. Πράγμα αδύνατο, υπο τις παρούσες συνθήκες . Δεν πρόκειται κάτι τέτοιο να ξανασυμβεί.
Από την άλλη σε ιδεολογικό επίπεδο υπάρχει απόλυτη κυριαρχία του προστατευτισμού και του κρατισμού. Τα πάντα έχουν παραπεμφθεί στο κράτος (το ανεπαρκέστατο και αδύναμο αυτό εργαλείο) και την κυβέρνηση.
Οτιδήποτε κινείται στο χώρο του ιδιωτικού αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα και αρνητισμό. Τα πάντα υπόκεινται σε κυβερνητικές παρεμβάσεις. Ολες οι αγορές και όλα τα επαγγέλματα. Η Ελληνική κοινωνία έχει γαλουχηθεί, επί σειρά ετών, να περιμένει τα πάντα από την Κυβέρνηση και το Κράτος.
Πως θα μπορέσουμε να περάσουμε από αυτό το καθεστώς, του προστατευτισμού και των κυβερνητικών παρεμβάσεων, σε ένα άλλο που θα στηρίζεται στη θέσπιση κανόνων μιας ελεύθερης και ανταγωνιστικής οικονομίας; Πώς θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε από την παθολογική εσωστρέφεια και τον κρατισμό και να ενταχθούμε στην αδυσώπητη παγκόσμια πραγματικότητα του ανταγωνισμού και των ανοιχτών αγορών; Υπάρχει, στις σημερινές συνθήκες, άλλος τρόπος να επιβιώσουμε;
Οι ουσιαστικές συζητήσεις για την αναγκαίες μεταρυθμίσεις στην Ελλάδα ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει.
Δεν έχουμε ακόμα ξεκαθαρίσει για τι είδους μεταρρύθμιση μιλάμε.
Θα πρέπει βέβαια να «απαλλαγούμε» (κυριολεκτικά) απο την έννοια της «αλλαγής» που τόσο μας ταλαιπώρησε την περίοδο της μεταπολίτευσης και με την οποία ερωτοτροπεί τελευταία ο Αλέξης Τσίπρας προκειμένου να συστεγάσει όλες τις τάσεις και τα ρεύματα που αναπτύσσονται στον χώρο του .
Η μεταρρύθμιση, ο εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα από την δεκαετία του ’60 έχει το νόημα του εξευρωπαϊσμού, της προσαρμογής στα Ευρωπαϊκά δεδομένα. Το περιεχόμενό του είναι προσδιορισμένο.
Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο Ευρώ συνέβαλε αναμφίβολα στην οικονομική ανάπτυξη αλλά άφησε ανέπαφες τις δομές της Ελληνικής κοινωνίας, που παρέμειναν τριτοκοσμικές.
Η «αλλαγή» της Ελληνικής κοινωνίας δεν αφορά κανέναν σοσιαλισμό. Όπως δεν τον αφορούσε και το ’81. Και η Ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να επιστρέψει στο καθεστώς πριν από την κρίση. Μόνη διέξοδος η ριζική μεταρρύθμιση του υπάρχοντος καθεστώτος. Ο εκσυγχρονισμός με την έννοια του εξευρωπαϊσμού .
Η οριακότητα των καταστάσεων στις οποίες έχουμε περιέλθει δεν επιτρέπει καμιά γενικολογία. Οσοι επικαλούνται την αναγκαιότητα του εκσυγχρονισμού της Ελληνικής κοινωνίας (κύρια από τον χώρο της κεντρο-αριστεράς) θα πρέπει να περάσουν από το επίπεδο των παραγοντικών πρωτοβουλιών στο επίπεδο των προγραματικών επεξεργασιών και συγκλίσεων.
Χρειάζονται πολύ συγκεκριμένες μελέτες και προγράμματα στη θέση των γενικών διακυρήξεων. Το επιβάλει η συνθετότητα των σύγχρονων προβλημάτων και η υπεύθυνη στάση απέναντι σε αυτά.
Η πρώτη όμως μεγάλη μάχη θα πρέπει να δοθεί στο ιδεολογικό επίπεδο. Αν δεν αντιστραφεί το κλίμα, αν η Ελληνική κοινωνία δεν πεισθεί ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι προς το συμφέρον της (μεσοπρόθεσμα και με την γενικότερη έννοια του συμφέροντος κι όχι την αυστηρά μισθολογική), κανένα κεντρο-αριστερό εγχείρημα δεν πρόκειται να ευδοκιμήσει. Γιατί ο κεντρο-αριστερός χώρος, σήμερα στην Ελλάδα, δεν μπορεί να ανασυγκροτηθεί με παραδοσιακούς όρους(σαν αντι-δεξιός «δημοκρατικός» χώρος). Αλλά σαν ένας σύγχρονος μεταρρυθμιστικός χώρος. Ολη όμως η υπόθεση της μεταρρύθμισης σήμερα στην Ελλάδα στερείται κοινωνικής βάσης. Σε αυτή την διαπίστωση θα πρέπει να στηριχθεί κάθε προσπάθεια ανασύνθεσης του κεντρο-αριστερού χώρου.
Η νέα λοιπόν κεντρο-αριστερά θα πρέπει να αποκτήσει το δικό της πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, πέρα από κάθε μνημόνιο. Και να πείσει την κοινωνία για τις μεταρρυθμίσεις που θέλει να κάνει. Ετσι μόνο θα πάψει να ταυτίζεται με το μνημόνιο (και με ότι σημειολογικά αντι-λαϊκό συνεπάγεται κάτι τέτοιο).
Όλα αυτά είναι στην ημερήσια (= ετήσια) διάταξη του 2013. Και θα λάβουν μέρος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αρκεί να αποφύγουμε έναν διαφαινόμενο κίνδυνο ακυβερνησίας. Που θάναι ότι χειρότερο, κι ίσως μη επανορθώσιμο, μας έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια.
1-1-2013
